Willem Arntsz Huis Utrecht

Stichting Altrecht verzorgt psychogeriatrische zorg (GZ) op diverse manieren en plekken. De zwaarste vorm van deze zorg is de acute psychiatrie, waarvoor ze midden in het centrum van Utrecht het Willem Arntszhuis (WA-huis) hebben. Zorg die zichtbaar is en onderdeel is van onze maatschappij.

Hoewel de gebouwen rondom het WA-huis oorspronkelijk ook in eigendom en gebruik van Altrecht waren, werden een aantal ervan verkocht. Met als resultaat dat de patiënten 'nieuwe' buren kregen. Vanuit privacy en geborgenheid werd daarom aan ons en Ter Braak architecten de vraag gesteld na te denken over privacy oplossingen voor de buitenruimte op de 2e verdieping.

Aanvankelijk werd gedacht aan een doek voor de omheining van de buitenruimte. Nadelen hiervan waren dat al het zicht ook voor de patiënten ontnomen werd (ook dat op de Dom) en bovenal dat de constructieve windbelasting hiervan te groot was voor de constructie van het pand.

Bovendien werkte we eerder aan een nieuwe visie op acute psychiatrie op de principes van Healing Environment, waarin groen en het aanbieden aan diversiteit in plekken als uitgangspunten meegenomen zijn. Vanuit daar ontstond de zoektocht naar oplossingen met beplanting als privacy scherm.

Kaders voor het zoeken naar type beplanting waren o.a. dat het zelf dragend moest zijn, snelgroeiend en een goede dichtheid moest hebben. Bamboe voldoet aan deze eisen, maar bamboe kent ook heel veel soorten. Vanuit de doelgroep gezien moest de beplanting vooral ook veilig zijn. Dus niet giftig maar bijvoorbeeld ook niet inklimbaar, niet brandbaar en niet scherp. Binnen al deze kaders is het type bamboe vastgesteld, maar ook de overige beplanting.

De vormgeving van de bakken waar de beplanting in staat komt voort uit het eerdere ontwerp dat we maakte voor de verdiepingen van de high en intensive care van het pand. Verzachting van de harde materialen en vormen van het gebouw leidde tot ronde en organische vormen.

Dit trokken we door naar het ontwerp van de bakken. Een serie van verschillende vormen op verschillende afstanden van elkaar. En al dan niet met zitjes om te kunnen verblijven. In de luwte, meer in het zicht, alleen of juist samen. Op iedere manier kon er een plek gevonden worden.

De bakken zijn van cortenstaal, staat dat door de loop van de tijd verkleurd en een roestbruine kleur krijgt. Een warme uitstraling die past bij de verzachting die we wilde bereiken. De zitjes zijn van hout. Waarbij opnieuw rekening gehouden is met de bevestiging (niet los te krijgen) en afwerking (niet scherp, hout dat niet brandbaar is).

Gezien de constructieve belasting zijn de bakken op drukverdelende matten geplaatst. En grotendeels gevuld met polystyreen, een soort piepschuim dat licht is van gewicht. Enkel waar meer diepte in de bakken nodig is voor de bamboe is meer grond geplaatst. Om zo de totale constructieve last binnen het toegestane te houden.

Opvallend waren de reacties van de patiënten. De waardering voor de aandacht die de buitenruimte had gekregen, de hoeveelheid plekken die ontstonden, maar ook de rust die ervan uit gaat. De buitenruimte wordt nu veel beter en intensiever gebruikt, de zitjes zijn vaste plekken voor patiënten en ze voelen zich meer geborgen.